NZLII Home | Databases | WorldLII | Search | Feedback

New Zealand Family Justice Reforms

You are here:  NZLII >> Databases >> New Zealand Family Justice Reforms >> 2019 >> [2019] NZFamJustRef 8

Database Search | Name Search | Recent Documents | Noteup | LawCite | Download | Help

He whakarapopatotanga / Executive summary of final report of the Independent Panel examining the 2014 family justice reforms - te reo version. [2019] NZFamJustRef 8 (31 May 2019)

Last Updated: 25 May 2020

He Whakarāpopototanga

Ngā tikanga ārahi

I te Hereturikōkā 2018, i pānuitia e te Minita o te Ture, e Hōnore Andrew Little ka whakatūhia tētahi rōpū whiriwhiri motuhake hei arotake i ngā whakahoutanga 2014 ki te pūnaha ture whānau.
I tonoa mātau te rōpū whiriwhiri ki te wānanga:
Hei whakautu i ēnei pātai, i whiriwhirihia e mātau te āhei atu, te whakakaupapa, te ngāwari me te tika o te utu o te pūnaha, tae atu ki te whānuitanga o te kaupapa tamariki, ā-taunakitanga hoki.
I herea kia hui tahi mātou ko te hunga huhua e whai pānga ki te ratonga ture whānau, tae atu ki ngā kaimahi. I tono te Minita o te Ture kia kōrero mātau ki ngā tamariki me ngā taiohi, te Māori me ngā iwi o Te Moananui-a-Kiwa, ki te hunga hauā, tae atu ki ngā tāngata mātauranga, ngā whakahaere hapori, ngā rōpū whai pānga, te umanga ture me te rōpū whakawā.
I arotahi ngā tikanga ārahi ki ngā huringa o te tau 2014 e pā ana ki ngā ratonga whakarite i ngā tautohe e pā ana ki te tiaki tamariki, tae atu ki te Kōti Whānau, te ratonga FDR, ngā akoranga tiaki tamariki me te tumu kōrero a te Te Tiaki Tamariki i te Wā o te Wehenga (PTS).
Kāore i roa ka mārama i aua hui, kāore e taea te pānga o ngā whakahoutanga 2014 te whiriwhiri motuhake mai i ētahi atu wāhanga o te ture whānau, pērā i te whakarekereke whānau, te manaaki me te whakamaru, me ngā rawa whanaungatanga. Ehara tā mātau mahi i te arotake ā-mātāpono tuatahi i te Kōti Whānau, i ngā ratonga ture whānau whānui, rānei. Engari, kua whiriwhirihia e mātau me te tuku tūtohutanga mō ngā take katoa e whai pānga tika tonu ki te mahi whaitake o ngā ratonga ture whānau e whakarite ana i te manaaki tamaiti, te pāhekoheko, me te tiakitanga.

Ngā whakahoutanga 2014

Ko te tikanga o ngā whakahoutanga 2014 he whakaneke i te arotahinga, mai i ngā tukanga o roto i te kōti, ki ngā tukanga o waho i te kōti. Ko te whāinga ko tētahi pūnaha ture whānau hou tuwhera he:

Tukanga

E rua ngā huringa hui me te iwi whānui i oti ai. I whakaputaina he tuhinga matapakinga i ia huringa me ngā utauta tuihono mō ngā tāpaetanga muna, ā, me ngā hui kanohi ki te kanohi.
I te mea tuatahi, i waenga i te Mahuru me te Whiringa-ā-rangi 2018, i rongo mātau i ngā wheako o te hunga i whakamahi, i mahi hoki i roto i ngā ratonga ture whānau. I te mea tuarua, i te Huitanguru me te Poutūterangi 2019, i whakamātautauria ō mātau whakaaro mō ngā hurihanga.
I tū ngā hui mai i te raki ki te tonga.
I tautokona mātau e tētahi rōpū tohutohu mātanga ngaio 11 mai i te rāngai whānui.
I whakahautia e mātau he pūrongo mai i tētahi kamupene rangahau motuhake, UMR, ki te kōrero ki ngā tamariki, ki ngā mātua o ngā whānau Māori, ō Te Moananui-a-Kiwa hoki, ki ngā mātua hauā. E wātea tūmatanuitia ana te pūrongo UMR kei te paetukutuku a Te Tāhū o te Ture.
I tukuna mai e Te Manawa Rangahau Tamariki o Te Whare Wānanga o Ōtākou ā rātau kitenga tuatahi mai i te rangahau matua e whakahaerehia ana e rātau i tēnei wā. I arotakehia anōtia e mātau ētahi atu rangahau ā-motu, ā-ao hoki, tae atu ki ngā arotakenga tōmua i ngā āhuatanga o ngā whakahoutanga 2014 a Te Tāhu o te Ture.

Te Korowai Ture-ā Whānau

Ko tā mātau tūtohutanga matua he whakatū mai i tētahi ratonga ture whānau tūhonohono, ko Te Korowai Ture ā-Whānau, e whakahiato ana i ngā wāhanga taratahi, motumotu hoki o ngā ratonga ture whānau i roto kōti, i waho kōti, hoki. E tuku ana Te Korowai i ngā āhuatanga rerekē e āhei atu ai ngā tāngata ki te ratonga ture whānau tika i te wā tika mō rātau.
E tohu ana Te Korowai i te mana o te ratonga ture whānau; he mea whakaū kia manaakitia, kia whakautehia hoki te hunga e kimi atu i tāna whakamaru, i tāna tautoko, i tōna kaha.
Ko te iho o te Te Korowai Ture ā-Whānau ko te tamaiti me te whānau, i te wā tika, he kaupapa haumaru, e rata ai ki te tangata. Ka aro ki te kanorautanga; ka mārama ki te mamae o te whakarekereke whānau; ka paparōnaki te whakahaere, kāore e moumou pūtea.

Te pūrongo

Whai muri i te kōrero whakataki, e wehea ana te pūrongo ki ngā wāhanga e whā. E kōrero ana te Wāhanga Tuatahi mō ngā take kei roto i ngā ratonga ture whānau katoa. Ko tā te Wāhanga Tuarua he whakatenatena i te whakaaetanga tōmua, ā, e arotahi ana te Wāhanga Tuatoru ki te whakakaha i ngā tukanga Whānau Kōti. Kei roto i te Wāhanga Tuawhā ko ngā tūtohutanga mō te aroturuki me te whanaketanga.

Ngā kupu

E whakamahia ana e ngā tikanga ārahi te kupu "pūnaha". Otirā, i roto i tēnei pūrongo, e whakamahia ana te kōrero "Kōti Whānau me ngā ratonga whai pānga" me "ngā ratonga ture whānau". Ko "te ratonga ture whānau" he kupu mō Te Korowai Ture ā-Whānau.
I uaua te rapu i ngā kupu tika mō te maha o ngā tāngata, kanorau hoki, e whai tino wāhi ana ki te ao o ā tātau tamariki.
Kia ōrite ai te kōrero i roto i tēnei pūrongo kei te whakamahia e mātau te kōrero "ngā mātua me ngā whānau". Ehara i te mea kei te aukatia te hunga he rerekē te wāhanga ki a rātau, arā, ko ngā kaitiaki, kaitaurima, kuia, koroua, whānau me ngā hoa.

E rārangi ana ēnei wāhanga e whā i ngā mea e hiahiatia ana hei whakamana i Te Korowai Ture ā-Whānau hei whakamaru, hei tautoko, hei whakamana i ngā tamariki me ō rātau whānau, ahakoa tō rātau tuku ihotanga me ngā āhuatanga o te wā. He kōrero mō ngā mea e hiahiatia ana mō ngā tamariki me ō rātau whānau kia taea ai te whakarongo ki a rātau, kia rongohia, ā, kia manaakitia, kia whakautehia.

Te pūtake mō te whakarerekē

Kei ia wāhanga o te pūrongo he whakarāpopoto i ā mātau akoranga, i ngā tino kitenga, i te pūtake mō te whakarerekē me ā mātau tūtohutanga. I roto i tēnei whakarāpopototanga ka whakatakotohia e mātau te pūtake mō te whakarerekē i roto i ia wāhanga me te tuku i ngā tūtohutanga hāngai.

Ngā raruraru pūnaha whānui

Ko ngā ratonga ture whānau me te hunga e pāhekoheko ai ki aua ratonga he tauira iti o te hapori whānui o Aotearoa. Kei roto i ngā ratonga ko ngā tamariki me ngā taiohi, ngā mātua me ngā whānau e mamae ana i te ahotea, i te raruraru, i te taupatupatu. Mō te tokomaha, ko ngā tauārai ki te whai i te ture he whakaata i ngā tauārai e pā mai ana ki a rātau puta noa i te rāngai ture, ā, me kī ki te iwi whānui tonu o Aotearoa.
He tino motika te whai wāhi o ngā tamariki ki ngā whakatau mō rātau anō i raro i te Kawenata a Te Kotahitanga o Ngā Whenua o te Ao mō Ngā Motika o te Tamaiti (Kawenata), ā, kāore anō kia kitea te kiko o taua motika i konei.
Hokihoki tonu ai ki te tono i roto i ngā pūrongo maha mō te rāngai ture me ētahi atu kia whakamanahia te ao Māori i roto i te ture, i ngā kaupapahere, i ngā tikanga ture mai i rā anō i ngā tau o te 1980, nō mua rā hoki.
Me aro ka tika ki te kanorautanga o te hapori, ki te hunga hauā hoki, koia rā te kaupapa i ngā paerewa tika tangata ā-ao kua paihere nei a Aotearoa.
Kāore tonu i te mōhio whānuitia ngā āhuatanga katoa o te whakarekereke whānau me ōna pānga ki ngā tamariki, tae atu ki tō rātau haumaru.
Kua tino ū te takawaretanga, ā, he wāhanga tōna ki te nuinga o ētahi atu raruraru i roto i ngā ratonga ture whānau.
I te waihangatanga o ngā ture whānau, ngā kaupapahere me ngā tikanga kāore i tautuhia tōmuatia ngā paerewa tika tangata hāngai me te whakauru tōmua hoki te tukanga whanaketanga. Kāore hoki e kitea te whai whakaaro ki te Pire Tika Tangata o Aotearoa 1990 me te Ture Tika Tangata 1993.

Ngā tūtohutanga

2019_800.png

Panonihia te Care of Children Act 2004 me te Family Dispute Resolution Act 2013 kia uru ai te whai wāhi o ngā tamariki hei mātāpono aratohu, he mea whakatauira mai i te wāhanga 5(1)(a) hou o te Ture Oranga Tamariki 1989. Me mātua kōrero ngā whakaritenga ki te Kawenata a Te Kotahitanga o Ngā Whenua o te Ao mō Ngā Motika o te Tamaiti.

2019_801.png

Panonihia te Care of Children Act 2004 kia herea ngā mātua me ngā kaitiaki ki te hui tahi me ngā tamariki mō ngā take hira e pā ana ki a rātau anō, me te whai whakaaro ki te pakeke ā-tau, pakeke ā-whakaaro hoki o te tamaiti.

2019_801.png

Whakahautia Te Tāhū o Te Ture, i te taha o ngā pūkenga hāngai me te hunga whai pānga hira, kia whakarārangitia mai ngā tauira tōtika o te whai wāhitanga o te tamaiti, tae atu ki te Whakatau Raruraru ā-Whānau hei kaupapa matua. Me uru ki te whakarārangitanga:
  1. te whai whakaaro ki ngā mātāpono hira mō te whai wāhitanga o ngā tamariki, ā, me te here i ngā ngaio ki te hāpai i te whai wāhitanga o ngā tamariki
  2. me pēhea te aro ki ngā whakaaro o ngā tamariki i ngā āhuatanga o te whakarekereke whānau
  1. te waihanga i tētahi kete tikanga pai rawa i hangaia i te taha o ngā tamariki me ngā taiohi.

2019_801.png

Panonihia te Care of Children Act 2004 kia paihere mai te Tiriti o Waitangi.
2019_801.png
Kia rawaka atu ai te tohu i ngā kaiwhakawā Māori ki te Kōti Whānau, ka tono i te Kaiwhakawā Matua o te Kōti ā-Rohe ki te:
  1. tohua ētahi kaiwhakawā Kōti Whenua Māori ki te noho i te Kōti Whānau
  2. herea ngā kaiwhakawā Kōti Whānau hou katoa ki te noho ki roto i te Kōti Whenua Māori mō te wiki kotahi tirotiro ai i ngā whakawātanga
  1. herea ngā kaiwhakawā Kōti Whānau katoa ki te uru ki tētahi kaupapa tikanga Māori e whakahaerehia ana e Te Kura Kaiwhakawā.
2019_801.png
Whakahautia Te Tāhū o te Ture, ki te mahi i te taha o ngā iwi, o ētahi atu Māori, o te Kōti me ngā ngaio hāngai hoki, ki te whakawhanake, ki te tuku pūtea, ki te whakatinana i tētahi pou tarāwaho rautaki, hei whakapai ake i ngā ratonga ture whānau mā te Māori. Me uru ki taua pou tarāwaho rautaki me te mahere mahi ka whai ake ko te:
  1. tohu i ngā kaitohutohu mātanga hei āwhina i te Kōti Whānau mō ngā tikanga Māori
  2. tautoko i ngā ratonga kaupapa Māori me ngā ara ā-whānau
  1. waihanga i tētahi kaupapa whakamātau e ū ana ki ngā tikanga Māori mā te Kōti
  1. tuku i tētahi reo Mana kia āhei ai te Kōti Whānau ki te whakamahi i te mōhiotanga e hāngai ana ki te mana whenua, ki te hapori Māori whānui
  2. āta whakauru i te tikanga kia tohua he rōia Māori mō te tamaiti Māori
  3. āta whakaaro me pēhea e tautuhi ai, e tautoko ai Ngā Rēhita Kōti Whānau i ngā hononga i waenganui i te mana whenua me te Kōti.
  4. Me tika te rahi o te pūtea hei tautoko i ngā tukanga FDR e hāngai ana ki te ahurea.
2019_801.png
Panonihia te Care of Children Act 2004 kia:
  1. whakaheke i te taumata mō te whiwhi pūrongo ahurea
  2. whakamana i te rōia mō te tamaiti ki te tono kia rongo kōrero te kōti mai i tētahi tangata i karangahia i raro i te wāhanga 136
  1. whakamana i te kaiwhakawā, i raro i tāna ake mōtini, ki te karanga i tētahi tangata i raro i te wāhanga 136
2019_801.png
Whakahautia Te Tāhū o te Ture ki te waihanga:
  1. i te taha o Te Manatū mō ngā Iwi o Te Moananui-a-Kiwa, o Te Tari Matawaka me etahi atu whakahaere hapori hāngai, ngaio hoki, i tētahi rautaki kanorau mō Te Korowai Ture ā-Whānau, ā ko tōna whāinga ko te whakapai ake i ngā ratonga ture whānau ki te aro atu ki ngā hiahia kanorau o ngā tamariki me ngā whānau
  2. i ngā mōhiohio me ngā aratohu mō te wāhanga 136 mā ngā rōpū, ngā rōia me te hapori
  1. i tētahi pou tarāwaho mahi pai ake kia tika ai te tuku pūtea ki ngā pūrongo ahurea.
2019_801.png
Whakahautia Te Tāhū o te Ture ki te rapu me pēhea te tautoko i te whai wāhitanga o ngā tamariki, ā, kia whakaaetia ngā kuia me ngā koroua me te whānau whānui i roto i ngā whakawātanga o te Care of Children Act.
2019_801.png
Tonoa a Oranga Tamariki ki te whakahāngai i te rahinga o ngā pūtea e wātea ana ki ngā kuia, koroua me te whānau whānui i raro i te Care of Children Act 2004 ki te pūtea e wātea ana i raro i te Oranga Tamariki Act 1989, i ngā wā e tautokona ai e Oranga Tamariki ngā tamariki e tiakina ana e aua kuia, koroua me te whānau.
2019_801.png
Whakahautia Te Tāhū o te Ture, ki te mahi ki te taha o te rāngai hauā, o te rōpū whakawā me ētahi hunga whāi pānga, ki te waihanga i tētahi rautaki hauā hei whakapai ake i te huarahi a te hunga hauā e whakamahi ana i Te Korowai Ture ā-Whānau ki te ture.
2019_801.png
Whakahautia Te Tāhū o te Ture ki te:
  1. whakawātea i ngā rauemi mōhiohio katoa ki te hunga hauā
  2. whakauru i ngā pātai e pā ana ki te hauātanga me te tautoko hauā e hiahiatia ana ki ngā puka Care of Children Act hei tautuhi i ngā hiahia wāhi noho, tautoko hoki mā te hunga hauā
  1. utu i ngā whakangungu whakapiki mōhio mō te hauātanga mā ngā kaimahi kōti e pā atu ai ki ngā kiritaki (me tuku anō he tono ki tēnei whakangungu, ki tētahi mea ōrite rānei ki ngā Kaiwhakawā Kōti Whānau)
  1. whakahaere i ētahi atu mahi hei tango i ngā tauārai pūnahanaha, utu hoki, ki ngā tohutohu ture , me ngā mātanga mā te hunga hauā.
2019_801.png
Whakahautia Te Tāhū o te Ture ki te mahi ki te taha o te New Zealand Law Society, o te rāngai hauā hoki, ki te hanga i te aratohu tikanga pai rawa mā te rōia o te kiritaki hauā, mā te rōia mō te tamaiti hauā. Me ahu mai ngā aratohu tikanga pai rawa i ngā rangahau me te taunakitanga mō ngā mea e whaitake ai ki ngā kiritaki hauā.
2019_801.png
Tonoa te New Zealand Law Society ki te whakauru i te whakamōhiotanga hauā ki te kaupapa akoranga me ngā whakaritenga whanaketanga ngaio mā te rōia mō te tamaiti.
2019_801.png
Whakahautia Te Tāhū o te Ture ki te mahi ki te taha o te Kōti Whānau me te New Zealand Law Society ki te waihanga i tētahi pūnaha e whakamana ai i te rōia kua whakangungua ki te mahi ki te taha o te tamaiti hauā kia pai ake ai te taurite o te tamaiti hauā ki tētahi rōia whai mōhiotanga, whai pūkenga hāngai.
2019_801.png
Panonihia te Care of Children Act 2004 kia taea e ngā kaiwhakawā te:
  1. tuku i ngā whakataunga i te wā tika, mēnā kei te whakahēngia te whakapae whakarerekē, tūkino rānei.
  2. whai i tētahi aromatawai e aromatawai ana i te mōrea, i runga i te mōhio he akiaki te mōrea, ā, he matawhawhati.
2019_801.png
Panonihia te Care of Children Act 2004 kia uru ai tētahi rārangi arowhai o ngā āhuatanga ka whiriwhiria pea e te Kōti Whānau e hāngai ana ki te haumaru o te tamaiti, tae atu ki ēnei:
  • te āhua, te taumaha, te auau o te whakarekereke
  • mēnā he hitori mō te whakarekereke, te whakatuma whakarekereke rānei, hei tauira, ngā whanonga whakahau, pēhi rānei, ngā whanonga rānei e whara tonu ai, e whara tonu ai te tamaiti, tōna kaitaurima rānei
  • te tūponotanga o te pā mai anō o te whakarekereke
  • te wharanga o te tinana, o te mauri rānei ki te tamaiti ko te whakarekereke te take
  • mēnā kei te haumaru te tamaiti i a ia e tiakina ana, e pāhekoheko ana rānei i te tangata whakarekereke;
  • ngā whakaaro o te tamaiti mō te take
  • ngā mahi i whāia e te tangata whakarekereke kia kaua e pā mai anō te whakarekereke
  • tētahi whai wāhitanga, whakahaere rānei a tētahi hapori, a tētahi atu whakahaere rānei e pā ana ki te oranga o te tamaiti
  • tētahi mate hinengaro nui e whai pānga ana ki te kaha o tētahi tangata ki te whakaū i te haumaru o te tamaiti, me ngā mahi i whāia ai ki te whakarite i tēnei āhuatanga
  • ngā raruraru whakapōauau, waipiro rānei e whai pānga ana ki te kaha o te tētahi tangata ki te whakaū i te haumaru o te tamaiti, me ngā mahi i whāia ai ki te whakarite i ēnei āhuatanga
  • ētahi atu take hāngai e ai ki te Kōti.
2019_801.png
Panonihia Ngā Ture Kōti Whānau 2002 ki te āta whakahua i ngā tuhinga Care of Children Act kia whakaurua ngā mōhiohio mō ngā hiahia haumaru o ngā pārurenga-mōrehu ina haere ana ki te kōti.
2019_801.png
Panonihia te Care of Children Act 2004 me ngā Ture hāngai kia taea e te Kōti Whānau ngā pūrongo te tono mō te whakamamae whānau, whakarekereke whānau rānei, mai i ngā Pirihimana me ngā kaiwhakarato e tautiaki ai i ngā toronga.
2019_801.png
Whakahautia Te Tāhū o te Ture, ki te mahi i te taha o te hunga whai pānga hira, waihanga ai i tētahi utauta aromatawai mōrea hei whakamahinga mā ngā tamariki, ngā pārurenga-mōrehu me ngā nanakia whakarekereke.
2019_801.png
WhakahautiaTe Tāhū o te Ture ki te mahi ki te taha o ngā kaiwhakawā me ngā rōpū ngaio ture whānau kia tika ai te whakangungu, mā reira e marama ai ki te whakarekereke whānau.
2019_801.png
Kia Panonihia te Family Violence Act 2018 (koinei te ingoa mai i te 1 o Hōngongoi 2019) kia taea e ngā tamariki kei raro i ngā whakawātanga o te Care of Children Act te uru atu ki ngā kaupapa haumaru e wātea ana i raro i te Ture.


Te whakatenatena i te whakaaetanga tōmua

E tino mārama ana te taunakitanga mō te painga o te tamaiti me te taiohi. me āta whakarite i te manaakitanga o te tamaiti, i ētahi atu whakatau mōna i runga i te wairua aiō, nō reira me karo i te haere ki te kōti me tōna wairua tukituki.
I ngā whakahoutanga 2014 ka kaha ake te wehenga i waenganui i ngā ratonga, i ngā ngaio rō kōti, me ngā ratonga, ngaio waho kōti . I whakakorehia ngā tumu kōrero a te Kōti Whānau; i whakatūhia he ratonga hou, te Whakatau Amuamu ā-Whānau (FDR), ā, i whakamanahia i mua i te tuku tono pānui ki te Kōti Whānau; i whakawhānuitia, i whakamanahia hoki te Tiaki Tamariki i te Wā o te Wehenga (PTS); ā, i whakawhāitihia te āhei atu ki ngā tohutohu ture me te whai rōia.
Ahakoa aua whakahoutanga ki te ture, kāore i whakahaerehia he whakatairanga tūmatanui hei whakamōhio i ngā whānau me te iwi whānui mō aua huringa.
Mēnā ko te hiahia he whakatenatena, he tautoko i ngā mātua me ngā whānau ki te whakatau i ngā whakaritenga mō ā rātau tamariki i runga i te wairua aiō, me te utu iti nao, me āhei ngā mātua me whai ngā whānau i ngā ratonga tika i te wā tika, mā te āhua tika.
He mea hira tonu te whai i ngā mōhiohio kounga, e wātea ana ki te tokomaha, kia tukuna i roto i ngā reo me te ahurea o ngā hapori maha.
Me wātea ngā pou hauora hinengaro ki ngā mātua ki ētahi atu whānau rānei kia taea ai te aro ki ngā painga rawa o ā rātau tamariki.
E hiahiatia ana ngā ratonga e whakaata ana, e urupare ana ki te kanorau o ngā mātua me ngā whānau o Aotearoa.
Me utu katoa i te tumu kōrero, i ngā kaupapa PTS, i ngā ratonga FDR, engari he mea kore utu mā te kaiwhakamahi kia tōmua ai te whakaaetanga.
E hiahiatia ana te urunga ōrite ki te ture, nō reira me whiwhi i ngā mātua me ngā whānau he tohutohu ture i te tīmatanga o te wehenga, ā, me whai wāhi te hunga māraurau ki tētahi pūtea hei utu i te rōia i mua i te rā whakawānga.
He iti noa ngā raraunga hei whakaatu mēnā i taea e ngā whānau atu anō ō rātau raruraru te whakatau i waho o te kōti mai i te tau 2014, mēnā rānei i taea te oranga o ngā tamariki te whakaū.

Ngā tūtohutanga

2019_801.png
Whakahautia Te Tāhū o te Ture ki te:
  1. hanga i te rautaki mōhiohio hei waihanga i ngā rauemi paparōnaki, ōrite hoki, i roto i ngā takotoranga maha, tae atu ki:
    • Tētahi paetukutuku motuhake mō ngā tautohe wehenga me te tiaki tamariki;
    • Tētahi wāhanga tamariki o te paetukutuku e whai ana i ngā rauemi pāhekoheko, pārekareka e hāngai ana ki ngā taipakeke rerekē, he mea hanga i te taha o ngā tamariki;
    • Ngā mōhiohio e whakamārama ana i te tūranga o ngā ngaio Ratonga Ture Whānau rerekē;
    • Ngā mōhiohio mā ngā kuia, koroua me ngā whānau e tono ana i te taurima, tiaki tamariki;
    • Ngā mōhiohio mō ngā take tiaki tamariki mā ngā pārurenga whakarekereke whānau;
    • Tētahi arotake o te waea āwhina 0800 2 AGREE;
    • Ngā mōhiohio i roto i ngā reo i tua atu i te Ingarihi, tae atu ki te reo Māori, me ngā rauemi e hāngai ana ki ngā ahurea katoa;
    • Ngā mōhiohio e wātea ana ki te hunga hauā me te hunga kūare ki te pānui;
    • Ngā mōhiohio mō ngā āwhina me ngā tautoko i waho atu o te pūnaha pūtea a te Kāwanatanga;
    • Ngā mōhiohio mō te mahi a tēnā ngaio, a tēnā ngaio i roto i Te Korowai Ture ā-Whānau.
  2. hanga i te whakatairanga tūmatanui ukiuki hei whakatenatena i ngā mātua kia wawe tonu te whakatau raruraru me te tuku i ngā mōhiohio mō ngā ratonga ture whānau e wātea ana, ā, me pēhea te toro atu.
  1. te whakatikatika i te pukamahi mahere tiaki tamariki kia taea ai te whakamahi ā-matihiko.
  1. mahi ki te taha o te rōpū whakawā, o te New Zealand Law Society o ngā māngai o ngā tāngata ko rātau anō tō rātau waha kōrero, ki te waihanga i tētahi pukamahi (ā-matihiko, ā-pepa hoki) mā aua tāngata taunaki-whaiaro kia mārama ai ki a rātou tēnei mea Te Korowai Ture ā-Whānau.
2019_801.png
Panonihia te Care of Children Act 2004 kia whakawāteahia mai kia toru ngā haora pou haoura hinengaro e utua ana e te kāwanatanga ki te matua, kaitiaki rānei i te wāhanga tōmua o tētahi tautohe tiaki tamariki kia whakatauhia ō rātau ake kare ā-roto, ā, kia aro atu ki te rapu whakaaetanga.
2019_801.png
Panonihia te Care of Children Act 2004 kia:
  1. Taea ai te tono ki te Kōti Whānau mō tētahi whakatau tiaki tamariki, kaitiaki rānei me te kore tae atu ki te PTS.
  2. Taea ai e te Kōti te whakahau tētahi kaitono ki te PTS mēnā kāore anō kia whakaotihia engari ia mēnā he take tōtika kia kaua.
2019_801.png
Whakahautia Te Tāhū o te Ture ki te waihanga i tētahi pūnaha whakarite PTS tuihono (hei wāhanga o te tomakanga FDR e ai ki te tūtohutanga XX).
2019_801.png
Whakahautia Te Tāhū o te Ture ki te waihanga i tētahi putanga tuihono o te PTS.2019_801.png
Whakahautia Te Tāhū o te Ture ki te:
  1. whakakaha i ngā whakaritenga kirimana (me te tuku i te tautoko me te pūtea tōtika) mō ngā kaiwhakarato PTS ki te tuku i te kaitakawaenga tika nō te ahurea hāngai
    1. whiriwhiri anō i te tukanga tiki rawa me te whakatenatena i ngā rōpū kaupapa Māori me ētahi atu whakahaere ahurea ki te whai kirimana hei whakarato i te PTS.
2019_801.png
Whakahautia Te Tāhū o te Ture ki te arotake i te PTS i ia toru tau.
2019_801.png
Panonihia te Care of Children Act 2004 kia:
  1. tuku i tētahi kaitono ki te tono ki te Kōti Whānau mō tētahi whakatau tiaki tamariki, kaitiaki rānei me te kore tae atu ki te PTS
  2. whakahau i tētahi kaitono ki te tuku taunakitanga mō ngā whakamātauhanga tūturu ki te rapu whakaaetanga i mua i te tono ki te kōti
  1. whakahau te Kōti Whānau ki te whakahau i tētahi kaitono ki te FDR mēnā kāore anō kia whakamātauhia, engari ia he take whaikiko kia kaua (whakahē ā-taunakitanga)
  1. tuku i te Kōti Whānau ki te tono ki te FDR i ngā wā e tika ana
  2. hanga tukanga mā te Kōti hei whakahau i tētahi kaitono ki te FDR, hei whakatau i tētahi wātaka whiwhi pūrongo ai mō te putanga
  3. tuku i te rōia mō te tamaiti kia haere atu ki tētahi FDR i whakahautia ai e te kōti
2019_801.png
Utua te katoa o te FDR mā ngā kaiwhakauru katoa kia nui ake te whakamahia.
2019_801.png
Panonihia ngā whakaritenga FDR kia whakaaetia ai ngā tauira whakatau raruraru rerekē. 2019_801.png
Whakahautia Te Tāhū o te Ture, i te taha o ngā iwi, hapū me ngā whakahaere Māori, ki te whakarite huarahi e whakaratohia ai ngā ratonga FDR kaupapa Māori mā te Māori, e te Māori, ki te Māori.
2019_801.png
Whakahautia Te Tāhū o te Ture, i te taha o Ngā Whakahaere Whakatau Raruraru i Whakaaetia (ADRO), o ngā kaiwhakarato o ngā kaituku ratonga hoki, ki te:
  1. whai kawenga mō tētahi rautaki mōhiohio matawhānui me tētahi whakatairanga tūmatanui hei hāpai, hei tautoko i te FDR
  2. whakapai ake i te huarahi ki te FDR mā ngā hononga kaha ake me ngā mahi tahi i waenga i ngā kaiwhakarato FDR me te Kōti Whānau mā te Kairuruku Ture Whānau
  1. whakapai i ngā ara ki te whakangungu FDR mā ngā tohunga mai i ngā ao ahurea, reo kanorau hoki
  1. whakatū i te tomokanga tuihono kia māmā ai, kia ōrite ai te huarahi ki te FDR
2019_801.png
Whakahautia Te Tāhū o te Ture ki te whakahaere arotake ā te paunga o ngā tau e rua, ā, kia aromatawaitiai ia toru tau whai muri mai.
2019_801.png
Whakahautia Te Tāhū o te Ture ki te:
  1. Whakarerekē i te kaupapa o Te Ratonga Tohutohu Ture Whānau (FLAS) hei takahuri i te tukanga wāhanga-rua ki tētahi pūtea kotahi atu ki te ono haora hei kapi i ngā āwhina ture i mua i te whakawātanga, i ērā o te FDR hoki.
  2. Whakapā atu ki te Legal Services Commissioner kia taea ai tētahi hononga rōia/kiritaki pūmau mō te hunga e whiwhi ana te pūtea FLAS, te āwhina ture hoki.
  1. Whakamana i ngā rōia whānau āwhina ture katoa hei kaiwhakarato FLAS
2019_801.png
Panonihia te Care of Children Act 2004 kia herea ngā rōia ki te whakahaere i te whakataunga tika o ngā tautohe e ai ki te ture, kia tere tonu, kia utu te iti, ā, i runga i te wairua tika kia kore ai e mamae ngā tamariki me ngā whānau.
2019_801.png
Whakahautia te Tāhū o te Ture ki te:
  1. tuitui taura here i waenga i ngā whakahaere hapori me te Kōti Whānau hei whakatītina i tētahi aronga kōmitimiti ake ki te tuku ratonga i roto i ngā hapori.
  2. mahi ki te taha o Whānau Ora. o ngā whakahaere hapori hoki, ki te waihanga i tētahi tauira kaimahi hapori mā ngā whānau e whakauru nei ki Te Korowai Ture ā-Whānau.
2019_801.png

Te whakakaha i te Kōti Whānau

Ko te koronga o ngā huringa ki ngā tukanga me ngā hātepe i roto i te Kōti Whānau i te tau 2014, he whakapaparōnaki i ngā whakawātanga, he whakaiti i ngā takaroa,he kōkiri whakamua i ngā kēhi.
I roto i ngā huringa ko:
Ko tā te Kōti Whānau he whai mana nui, mana matatini, otirā mō te taha e pā ana ki te tiaki tamariki, ehara i te whakatau mō mua mō nāianei anake engari mō muri ake nei hoki.
He maha ngā māharahara me ngā mamae mō te mahi a te Kōti Whānau i puta mai ai i ngā tāpaetanga; nā aua māharahara i whakatūria ai he rōpū hapori e whakahē ai i ngā whakatau a te Kōti Whānau i mua i te iwi whānui.
He iti noa ngā raraunga hei whakaatu mēnā kua heke ngā tono ki te Kōti Whānau, kua tere ake rānei te whakataunga o aua tono hei hua o ngā huringa o 2014. Heoi, e mārama ana ngā raraunga, mō te pikitanga tino nui o ngā tono kore pānui mai i te tau 2014: mai i te 30% ki te 70% o ngā tono katoa.
He take tino nui ngā takaroa mō te whakararu i te pono ki te Kōti, nā reira e kino ake ai ngā taupatupatu i waenga i te matua me te whānau. E ai ki te ture, kāore i te tika te whakaritenga wātaka a Te Kōti Whānau. He pānga nui ō ngā mahi tari a ngā kaiwhakawā ki te wāteatanga o te kaiwhakawā.
Kua piki hoki te rahinga o ngā kaitaunaki-whaiaro, ā, e nui ake ai te wā ki te kōti. He iti noa ngā mōhiohio whaikiko hei āwhina i te kaitaunaki-whaiaro kia mārama ai ia ki te tukanga, ka mutu ko ngā mea kei reira ināianei he uaua ki te kimi, ā, he rerekē i tēnā rohe, i tēnā rohe.
I te maha o te wā kei te uru ngā whānau ki te Kōti Whānau mō ngā take maha. He maha pea ngā tono ki te Kōti, tae atu ki te tiaki tamariki me te kaitiakitanga, te whakarekereke whānau, te manaaki me te whakamaru, ngā rawa ā-whanaungatanga, ngā tautoko hoa, tautoko tamaiti hoki. E wherawherahia ana ēnei tono e ngā kaiwhakawā rerekē, ā, i te nuinga o te wā kāore ngā kōrero katoa o te kēhi e tae atu ki a ia.
Mā te whakarite kia kotahi anake te kaiwhakawā hei whakahaere i tētahi kēhi ka whakaū i te ōritetanga, ko te tikanga ka pai ake te whakatau.
Waihoki, i whakatakotohia te whakaaro mā te whai i te kaiwhakawā kotahi hei whakahaere i te Kōti Whānau, ngā take taihara hoki e pā ana ki tētahi whānau, ko te tikanga ka hua ake ko ngā putanga pai ake mō te tamaiti.

Ngā tūtohutanga

2019_801.png
Panonihia te Family Court Act 1980 kia tū ai tētahi tūranga Kairuruku Ture Whānau (me ngā tautoko ā-tari tōtika) ko āna mahi he:
  • tuku i ngā mōhiohio me ngā tohutohu mō te tukanga, mō ngā mahi whai ake, mō ngā kōwhiringa, otirā me tuku ā-matihiko hoki, hei tauira, webchat
  • whakatenatena i ngā tāngata ki te whakamahi i ngā ratonga pērā i te pou hauora hinengaro, PTS, FDR, i ētahi atu ratonga hapori.
  • whakaarotau i ngā tono pānui katoa ki te Kōti Whānau.
  • whakatū, he whakamahi i ngā hono ki te hapori ture whānau.
2019_801.png
Panonihia te Family Court Act 1980 ki te whakatū i te tūnga Kairēhita Matua o te Kōti Whānau me ngā wāhanga kei raro i taua mana.
2019_801.png
Whakahautia Te Tāhū o te Ture ki te hanga i tetahi mahere mārama, ki te whakarite i te whakangungu tōtika mō taua mahere kia taea ai e ngā kairēhita katoa te whakatutuki i ā rātou mahi.
2019_801.png
Whakahautia Te Tāhū o te Ture, i te taha o te Kaiwhakawā Matua o te Kōti Whānau, ki te whakarite wawe tonu i ngā mahi hei tautuhi, hei whakawhiti hoki i ngā wāhanga tōtika o te kawenga whakawā ki ngā kairēhita kōti kia rahi ake ai te wā kaiwhakawā.
2019_801.png
Tonoa te Kaiwhakawā Matua o te Kōti ā-Rohe ki te:
  1. whakapiki i te tokomaha o ngā kaiwhakawā Kōti Whānau hei whakaheke i ngā takaroatanga
  2. taunaki i te kanorau ahurea nui ake i roto i kahui kaiwhakawā.
2019_801.png
Panonihia te Care of Children Act 2004 mā te whakakore i te wāhanga 7A, kia āhei ai te tāngata ki te whai rōia i ngā wāhanga katoa o ngā whakahaerenga.
2019_801.png
Panonihia te Legal Services Act 2011 mā te whakakore i te wāhanga 7(3A) me te tuku i ngā āwhina ture mō ngā tono Care of Children Act 2004.
2019_801.png
Panonihia te Family Court Act 1980 kia:
  1. uru mai ngā whakaritenga tohu i te rōia mō te tamaiti, ko te whakaritenga i roto i te wāhanga 159 o te Oranga Tamariki Act 1989
  2. whakatūhia ai he rōia mahi mō te tamaiti ko tāna mahi he whakamārama i ngā whakawātanga ki ana kiritaki e ai ki te wāhanga 10(2) o te Oranga Tamariki Act 1989.
2019_801.png
Tonoa te New Zealand Law Society ki te whakakaha i te whanaketanga ngaio, i ngā whakaritenga whakahaerenga mō te rōia mō te tamaiti, hoki.
2019_801.png
Tonoa te Kaiwhakawā Matua o te Kōti Whānau ki te whakatika i 'Ngā Kōrero Tikanga o Te kōti Whānau – Rōia mō te Tamaiti: Te Tīpako, Tohu me Ētahi Atu Take' hei:
  1. mea whakakaha i ngā whakaritenga mō te whakaae i te rōia mō te tamaiti.
  2. mea whakarite kia uru ki te rōpū whiriwhiri i te rōia mō te tamaiti ko:
    1. tētahi pūkenga whanaketanga tamaiti,
    2. tētahi kaumātua, kuia, tētahi māngai hapori whai mana rānei mai i te rohe, i tohua ai e te Kaiwhakawā Kōti Whānau Whakahaere paetata whai muri i te kōrerorero tahi me te Heamana o te Rōpū Tohutohu Kaupapa Māori o te Kaiwhakawā Matua o te Kōti ā-Rohe.
  1. te whakarite, ina taea, ka tohua tētahi rōia Māori hei rōia mō te tamaiti Māori
  1. mā te Kairuruku Ture Whānau te kawenga mō te arotake i ngā rārangi rōia mō te tamaiti, ā, mā te peka paetata o te New Zealand Law Society e pānui ngā arotake.
2019_801.png
Whakahautia Te Tāhū o te Ture ki te arotake i ngā utu mā ngā rōia mō te tamaiti.
2019_801.png
Whakahautia Te Rōpū Mātai Hinengaro o Aotearoa, me te Pae Tū Pae Ora ki te whakapai ake i te rapu me te pupuri i ngā kaituhi pūrongo mātanga, otirā no ngā hapori kanorau. Me uru ki tēnei ko tētahi ara i whakaaetia kia āhei ai ngā kaimātai hinengaro ki te whai haere i ngā kaimahi.
2019_801.png
Panonihia te wāhanga 133 o te Care of Children Act 2004 kia whakakotahitia ai te kōrero 'pūrongo arotakenga' me te 'whakatau tuarua' ki te kōrero kotahi – 'pūrongo arotakenga'.
2019_801.png
Mō te taha ki te tukutanga o ngā tuhinga a ngā kaituhi pūrongo hinengaro kia uiuitia:
  1. Tonoa te Kaiwhakawā Matua o te Kōti Whānau ki te arotake i ngā kōrero tikanga whakawā, me te kōrero tahi ki ngā kaituhi pūrongo hinengaro me te New Zealand Law Society, kia whakauruhia ai ngā here paerewa mō te tuku i ngā kōrero me ngā rauemi ki tētahi kaimātai hinengaro e āwhina ana ki te whakariterite mō te uiui.
  2. WhakahautiaTe Tāhū o te Ture ki te utu i ngā kaituhi pūrongo ina hiahiatia ana kia hunaia ngā kōrero.
2019_801.png
Panonihia te wāhanga 46G o te Care of Children Act 2004 kia:
  1. taea e ngā kaiwhakawā te whakahau kia rua ngā haerenga ki te pou hauora hinengaro.
  2. taea e ngā tamariki te haere ki te pou hauora hinengaro i te taha tētahi o ngā mātua/kaitono, i tō rāua taha rānei.
  1. herea te Kōti Whānau, ina whakahau ana i te haerenga ki te pou hauora hinengaro wāhanga 46G, ki te whakamārama i te kaupapa, ki te whakahau i tētahi pūrongo mai i te pou hauora hinengaro hei whakamōhio atu ki te Kōti i te anga whakamua.
2019_801.png
Pānuitia ngā whakaritenga hei whakataupoki kia10 ngā wā mō te pou hauora hinengaro wāhanga 46G.
2019_801.png
Whakahautia Te Tāhū o te Ture kia wawe te whakahaere i ngā hui i te taha o te Kōti Whānau, o ngā pou, o ngā rōpū ngaio, o ngā pūkenga whanaketanga tamariki, o ngā ratonga toko i te ora, o ngā tamariki / taiohi ki te whakarite:
  1. i ngā aratohu tikanga pai rawa mō te haerenga o te tamaiti ki te pou hauora hinengaro, he mea utua
  2. i ngā whakataunga hira e pā ana ki te whakaaetanga o te matua, o te tamaiti
  1. i te whānuitanga, i te kaupapa
  1. i ngā menemana ki te Care of Children Act 2004 e hiahiatia ana.
2019_801.png
Panonihia te Family Court Rules 2002 kia:
  1. tautuhia ai te kaiwhakawā tuarua hei kaiwhakawā tuarua mō ngā kēhi uaua kia kore ai e ngaro te anga whakamua mēnā ka māuiui, kei te hararei rānei te kaiwhakawā
    1. whakaritea e te(ngā) kaiwhakawā i tautapatia, ngā tono katoa, otirā ngā tono kore pānui, ngā tono rānei mō tētahi whakamana hei tango ā, kaua mā te e-Duty
    1. noho ai te whakahaere i tētahi kōnae kēhi uaua ki raro i te Kairēhita Mātua Kōti Whānau, mā reira e ū ai ki ngā whakahau whakawā katoa.
    1. Ka whakatauhia pea he uaua tētahi kēhi mēnā:
      • kei reira ngā whakapae whakarekereke, tūkinotanga taumaha hoki, he mōrea rānei ki te whakarekereke, tūkinotanga rānei
      • he take ture rerekē, uaua rānei, he kaupapa ahurea, hangarau, taunakitanga, rānei.
Tonoa te Kaiwhakawā Matua o te Kōti ā-Rohe, te Kaiwhakawā Matua o te Kōti Whānau me Te Tāhū o te Ture ki te whanake i tētahi ara kōmitimiti ki te whakahaere, ki te whakaraupapa i te wātaka. Mā reira e taea ai te whakarite te kaiwhakawa kotahi mō ngā take Kōti Whānau katoa, mō ngā take taihara o te whānau hoki.
2019_801.png
Whakahautia te Tāhū o te Ture ki te:
  1. kohi, ki te tātari i ngā raraunga hāngai e pā ana ki ngā kēhi uaua hei whakapai ake i ngā tikanga me ngā hātepe i aua kēhi.
  2. whakahaere tātaritanga i te paunga o te tau kotahi, mo te whānuitanga me te whaikiko o ngā tukutanga ki te pou hauora hinengaro 46G i ngā kēhi uaua, ka tūtohu i ngā huringa
  1. whakahaerehia ngā rangahau hei tautuhi i te āhua me te whānuitanga o ngā kēhi uaua i roto i te Kōti Whānau, ngā urupare tika ki aua kēhi me ngā whanaketanga ngaio motuhake mō ngā rōia, kaiwhakawā me ētahi atu ngaio kei roto i ēnei kēhi.
2019_801.png
Panonihia te Family Court Rules 2002 kia:
  1. tukuna ngā ara kēhi e rua (paerewa me te kore pānui) me ngā momo e toru o ngā hui whakataunga (whakawā, whakataunga, hui i mua i te whakawātanga).
  2. ina hiahiatia ana, ina tōtika hoki, kia whakatenatenahia ngā hui ataata, waea hoki hei ara pai ake i te whakature kia tae ā-tinana ki te kōti.
2019_801.png
Panonihia te Family Court Rules 2002 kia:
  1. mārama katoa ko te Ture 34 he mea hāngai ki ngā whakawātanga i raro i te Care of Children Act 2004 kia taea ai tētahi tono ki te tango i tētahi whakatau kore pānui.
  2. whakatauhia te roa o te wā e kore e taea te hipa e te Kōti hei whakarite whakawātanga/hui mena, kua whakahautia, kua tukuna hoki te ratonga.
  1. herea ngā kaitono whai māngai me ngā kaitaunaki-whaiaro ki te whakautu i ngā pātai tauwhāiti e whai ake ina e tono ana i te whakataunga kore pānui ki te Kōti Whānau:
    • He aha te take mō te whakatau kore pānui ki tērā atu kaitono?
    • Kei te mōhio te kaiurupare, tana rōia rānei ki te koronga o te tāpae?
    • Ka pā he uauatanga, mōrearea, whakatoihara rānei ki te kaiurupare / tētahi tamaiti / he rōpū kē rānei mēnā ka tukuna te whakatau?
    • He aha ngā momo tūkinotanga, wharanga rānei ka puta mēnā kāore e tukuna te whakatau?
    • He aha te take me kōhukihuki te whakatauHe aha te hē o tetahi tono tuku pānui me tētahi tono ki te whakaiti i te wā (me mōhio anō ki te whakaitia te wā ka poto iho te wā mō te urupare ki te 24 haora, poto iho rānei, kei a te kaiwhakawā te tikanga)?
2019_801.png
Panonihia te wāhanga 135A o te Care of Children Act 2004, kia whakakapia ai e tētahi whakaritenga kia taea e te kaiwhakawā te whakahau mā tētahi kaitono e utu tētahi wāhanga o te utu o te rōia mō te tamaiti, i te rōia e āwhina ana i te Kōti, i ngā kaituhi pūrongo mātanga hoki, mehemea he āhuatanga whakaroaroa mō te koretake noa iho kei te haere.
2019_801.png

Te aroturuki me te whanaketanga

He āhua ōrite te pānga o ngā whakatau whakahaerenga, ki te pānga o ngā whakahoutanga ture 2014. Nā te iti rawa o te pūtea i roto i te tekau tau i pēnei rawa ai te takaroa. Nā ngā pēhitanga pūtea ka puta ko ngā whakatau e hāpai kē ana i ngā hiahia o te pūnaha, kaua ki te urupare ki ngā hiahia o ngā tamariki, ngā mātua me ngā whānau. I whānui te whakahē i ngā puka o te Care of Children Act.
Me whai i tētahi ara hou kia whai tikanga Te Korowai ā-Ture Whānau ki te ao Māori, kia hāngai atu ki te kanorau mātāwaka, ki te iwi whānui hoki o Aotearoa.

Ngā tūtohutanga

2019_801.png
Tohatohatia ngā pūtea rawaka hou kia taea e Te Tāhū o te Ture te whakakaha te pūhara hangarau e tautoko ana i ngā whakahaere kēhi i roto i te Kōti Whānau, hei takawaenga i te kohinga raraunga pakari mō te aroturuki me te whanaketanga.
2019_801.png
Whakahautia Te Tāhū o te Ture ki te arotake, ki te tuhi anō hoki i te Family Courts Rules 2002 i runga i te kōrerorero tahi ki te Kaiwhakawā Matua o te Kōti Whānau me te New Zealand Law Society.
2019_801.png
Whakahautia Te Tāhū o te Ture kia wawe tonu te whakauru mai i ngā puka Care of Children Act hou me te arotake i te paunga o ngā marama 12.
2019_801.png
Whakahautia Te Tāhū o te Ture ki te waihanga i tētahi rautaki aroturuki me te whanaketanga mō Te Korowai Ture ā-Whānau. Me uru ki te rautaki ko tētahi mahere kohinga raraunga matawhānui, me āta arotahi ki te whakapai ake i te kohinga o ngā raraunga mō te ira tangata, mō ngā mātāwaka, mō te reo, mo te ahurea me te whakahaere i ngā kēhi uaua. Me uru anō ki te rautaki tētahi arotakenga hei whakarite, i te taha o ētahi atu mea, ka:
  1. arotakehia te PTS i ia toru tau
  2. arotakehia te FDR whai muri i te rua tau i te tīmatanga, ā, ka aromatawaia i ia toru tau whai muri mai
  1. arotakehia ngā huringa ki te pou hauora hinengaro wāhanga 46G whai muri i te rua tau
  1. arotakehia ngā puka Care of Children Act whai muri i te 12 marama muri mai o te whakaurunga mai.
2019_801.png
Whakatūhia he rōpū tohutohu o ngā tamariki hei tuku i ngā tohutohu me ngā tirohanga ki ngā wheako o ngā tamariki mō ngā take tiaki tamariki i roto i Te Korowai Ture ā-Whānau hei whāngai i ngā kaupapahere me ngā tikanga.
2019_801.png
Whakatūhia he rōpū tohutohu i te minita hei tuku tohutohu, tuku tūtohutanga hoki mō te whakatinanatanga o ngā huringa e ara ake ana i tēnei pūrongo, me ētahi atu take i āta whakahuatia e te Minita o te Ture.
2019_801.png

Ngā whakaaro whakamutunga

Ko tā Te Korowai Ture ā-Whanau he:
Me noho Te Korowai Ture ā-Whanau hei tauira mō te rāngai ture whānui, ko te kaupapa ko ngā tamariki, te āhua o te whakamana i te ao Māori, te āhua o te pāhekoheko ki te kanorautanga, te aronga ki ngā take hauā, me te aronga ki ngā take whakarekereke whānau.
Mēnā ka whakatinanahia te katoa, ka whakaitia e ngā tūtohutanga i roto i tēnei pūrongo ngā takaroa whakakino e pā noa ana i roto i ngā ratonga onāianei, ka tautokona te Kōti Whānau ki te whakatutuki i ana herenga ā-ture, ā, ko te mea nui rawa ka whai whakatau i roto i tētahi wā tika.
He mea nui rawa te aroturuki me te whanaketanga kia whaitake ai ngā mahi a Te Korowai Ture ā-Whanau. He mea taketake mō te waihanga i tētahi ratonga ture whānau mahi tahi, whai oranga; ā, kia kaua e pā mai ngā mutunga me ngā putanga kore hiahiatia.
E hiahiatia ana ngā pikitanga iti o ngā pūtea hei whakatinana i ngā tūtohutanga i roto i tēnei pūrongo. Ko te aweretanga kotahi ko te utu o te whakahou anō i ngā hangarau.
Mō te whakawhiti mai i tētahi pūnaha ture whānau wāhanga taratahi ki Te Korowai Ture ā-Whanau me whai i ngā kaiārahi pūmau i te taumata tōrangapū, i roto i te rōpū whakawā, i te umanga ture, i ētahi atu ratonga ture whānau, i Te Tāhū o te Ture hoki.
E āhukahuka ana mātau he āhua whānui tonu te whakaae tahi mō ngā tūtohutanga i roto i tēnei pūrongo. Ko taua whakaae tahi te tino kaupapa hei whakaū i ngā huringa e tino hiahiatia ana i tēnei wā tonu, mā reira e whakahokia ai te manawa whakahī me te angitū ki ngā ratonga ture whānau, ki ngā ratonga e manaaki ai, e whakaute ai te tamaiti, ka whakarongohia, ka tautokona hoki kia taea ngā whakatau pai mō rātau anō.


NZLII: Copyright Policy | Disclaimers | Privacy Policy | Feedback
URL: http://www.nzlii.org/nz/other/lawreform/NZFamJustRef/2019/8.html